Geschiedenis Elst en Remmerden

Elst & Remmerden

Het gebied waarbinnen onze werkgroep werkzaam is omvat twee historisch interessante locaties behorend tot de Gemeente Rhenen. Dit zijn het dorp Elst en de buurtschap Remmerden.

Elst
De Rijksstraatweg in Elst aan het begin van de vorige eeuw

De Rijksstraatweg in Elst aan het begin van de vorige eeuw

De naam Elst is een verbastering van het Oudnederlandse woord Elsch. Deze naam is afgeleid van een boom met de naam Els en is een verwijzing naar de Elzenbossen die hier ooit voor kwamen. Grafheuvels op de Utrechtse Heuvelrug boven Elst en Remmerden en archeologische vondsten maken duidelijk dat er al vroeg bewoning aanwezig was in Elst en Remmerden. Elsch of Elst ontstond op de plaats waar de Utrechtse Heuvelrug en de Nederrijn elkaar vrijwel raakten. De oudste vermelding van Elst stamt al uit de tweede helft van de 8ste eeuw. Sinds de middeleeuwen lag de oude buurtschap aan een belangrijke route. De heerweg tussen Utrecht en Keulen, die de zuidflank van de Utrechtse Heuvelrug volgde. Heel lang maakte Elst deel uit van twee rechtsgebieden. De stadsjurisdictie van Rhenen (de latere gemeente Rhenen) bezat het grootste deel van Elst. Een kleiner deel behoorde tot het rechtsgebied van de Hoge Heerlijkheid Amerongen, Ginkel en Elst (de latere gemeente Amerongen) Sinds 2006 maakt Elst vanwege een gemeentelijke herindeling volledig deel uit van de gemeente Rhenen.

Elst maakte voornamelijk groei door vanwege de tabaksteelt, die vanaf het midden van de 17de eeuw tot in de 20ste eeuw een belangrijke bron van inkomsten was voor de inwoners. De voormalige tabaksakkers zijn inmiddels vrijwel geheel overbouwd met woningen en de vele droogschuren, in Elst en omgeving beter bekend als tabaksschuren, zijn op een enkeling na uit het dorpsgezicht verdwenen. Op de in 1853 ten oosten van Elst gestichte Plantage Willem III werd op grootschalige wijze tabak verbouwd. De vroegere tabaksakkers zijn inmiddels omgevormd tot een uitgestrekt natuurgebied.

Remmerden

De Rijn bij Remmerden

Remmerden is een oude buurtschap waarvan de eerste vermelding al in de 8e eeuw voorkomt als Rimbrahti. Deze oude naam is een samenvoeging van Rijn (Rim) en breken (brahti). Dit is Oudnederlands dat afkomstig is van het Germaanse Brachti en duidt op een hogere ligging. Je zou de naam Remmerden dus kunnen uitleggen als: hoge ligging aan de Rijn. De buurtschap Remmerden bestond lang uit een aantal boerderijen met bijbehorende akkergrond en was voor een groot deel kerkelijk bezit. In tegenstelling tot Elst werd op de akkergrond van Remmerden nauwelijks tabak verbouwd. Inmiddels is een groot deel van dit gebied omgevormd tot industrieterrein.