Begin mei is op initiatief van de HVOR Werkgroep Elst & Remmerden een gedenkteken met informatiepaneel geplaatst bij het veld waar in december 1942 Lancaster W4191 van de RAF neerstortte. De onthulling was gepland voor 4 mei waarbij familie van twee gesneuvelde vliegers aanwezig zou zijn. Door de corona crisis kon dat echter niet doorgaan. We hopen deze officiële onthulling op een later tijdstip alsnog door te laten gaan.
Het gedenkteken is te vinden aan het “Trekvogelpad”, te weten halverwege de laan tussen de Veenendaalsestraatweg en het voormalige MOB complex.
Aan het eind van de middag op 21 december 1942 vertrokken vanaf zeven vliegvelden in Engeland 137 bommenwerpers voor een aanval op München. De route ging over het noorden van Frankrijk en langs het Bodenmeer. Op de heenweg werden in Frankrijk drie bommenwerpers neergeschoten. Op de terugweg werd het nog erger. Zoals een van de bemanningen in het logboek schreef: “Hot route home”. Maar liefst negen bommenwerpers werden neergeschoten, twee in Duitsland, vier in Frankrijk, twee in België en een in Nederland. Daarbij zijn 69 bemanningsleden omgekomen, 11 werden krijgsgevangen gemaakt en 3 konden ontsnappen en terugkeren naar Engeland. De geplande route voor de terugvlucht was over het zuiden van België. Deze routes werden zorgvuldig gepland door de Royal Air Force om zoveel mogelijk luchtdoelgeschut van de vijand te vermijden. Maar de bommenwerpers werden ook aangevallen door Duitse nachtjagers. Om aan het vuur van die nachtjagers te ontsnappen werden door de bommenwerpers scherpe bochten gemaakt. De route was dan niet belangrijk meer, het was een kwestie van overleven. Zo kwam Lancaster W4191 waarschijnlijk boven Nederland terecht, werd hier aangevallen door een Messerschmitt 110 afkomstig van vliegveld Venlo en stortte neer in het veld tegenover de voormalige jeugdherberg “Eikelkamp”. Daarbij zijn alle zeven bemanningsleden omgekomen. De piloot van de Messerschmitt was Hauptmann Reinhold Knacke, navigator Kurt Bundrock. Deze Kurt Bundrock heeft in de oorlog een dagboek bijgehouden. In dit dagboek is een kort verslag van de aanval op deze bommenwerper te vinden. Deze Messerschmitt was, als experiment, bewapend met een 3 cm kanon. Een van de granaten explodeerde in het staartgedeelte van de Lancaster. Volgens het dagboek braken stukken van de staart af en stortte het toestel neer op een “rechthoekig barakkenkamp”. Later hoorde de navigator dat het barakken van de Nederlandse Arbeidsdienst waren, in Elst beter bekend als de “Eikelkamp”. Het verhaal van de navigator is hier niet helemaal juist. Het toestel viel in het veld tegenover de “Eikelkamp”. Enkele delen vielen wel op een barak. Elstenaren die zich de crash nog herinneren hebben het over een wiel dat op een barak viel, waarschijnlijk het staartwiel van de bommenwerper. In het brandweerrapport van 22 december 1942, gericht aan de burgemeester van Rhenen, wordt ook gesproken over brand in een barak. Citaat uit dit rapport: “Ter plaatse gekomen sloegen de vlammen hoog op, doch spoedig daarna was alles ineens uit, terwijl een barak van het arbeidskamp spoedig was gebluscht door eigen personeel.”
De zeven omgekomen bemanningsleden werden door de Duitsers begraven op de begraafplaats “Rusthof” in Leusden:
James Roy Walker Piloot 20 jr.
Douglas Robert Bannerman 2e Piloot 30 jr.
Harold Bate Navigator 34 jr.
Gordon Joseph Bentley Radiotelegrafist 21 jr.
Peter Clinch Hind Bommenrichter 23 jr.
Cecil Albert Davey Boordschutter 19 jr.
George James Dean Boordschutter 20 jr.
Realisatie van dit gedenkteken werd mogelijk gemaakt door de Fam. van Asch van Wijk, Cuneragilde Rhenen, Snijcon Rhenen, Cornelissen Metaaltechniek Rhenen, van Baaren Elst Aannemingsbedrijf, B.O.T. Dick van Laar BV Elst en de HVOR werkgroep Elst & Remmerden. Het historisch onderzoek werd door mij gedaan.
G.J. van Lienden