Hervormde Gemeente

Voordat er in Achterberg een ‘eigen’ kerk werd gebouwd, werd algemeen verwacht dat de Achterbergers in de Cunerakerk in Rhenen zouden komen kerken. Voor velen was echter de afstand te groot, en meestal beschikte men ook niet voldoende over passende zondagskleding. Er was lange tijd in de Cunerakerk een aparte ‘boerenhoek’ gereserveerd, alsof boeren andere mensen waren.

Vaak gingen de mensen uit Achterberg niet naar Rhenen, maar naar allerlei bijeenkomsten dichter bij huis. Het ging om schuren en bijgebouwen, waar veelal door oefenaren werd voorgegaan. In de leidende kringen van de Rhenense protestanten werd niet veel aandacht aan Achterberg besteed. Wel was er op Prattenburg gelegenheid om in de zogeheten Zondagsschool Bijbellezingen te volgen.
Vrij plotseling werd eind 1882 besloten, vanuit de Rhenense Hervormde Gemeente in Achterberg een Evangelisatie te verzorgen. In dat jaar werd de 46-jarige godsdienstonderwijzer Jan Aartsen aangesteld. Hij kwam met zijn vrouw aan de Dijk te wonen op B46, dat is ongeveer het tegenwoordige adres Dijk 26. Aartsen overleed in februari 1902 en werd opgevolgd door Hendrik Ketellapper. Hij heeft het hier, op hetzelfde adres, niet lang uitgehouden, want hij vertrok reeds na twee jaar. Het kerkelijk werk in Achterberg werd toen door de pas bevestigde Rhenense predikant ds. W.R. Boerendans waargenomen, maar weldra kwam Hendrik Nibbelink in het huis aan de Dijk te wonen, waar hij, evenals zijn beide voorgangers, aan de kinderen Bijbelonderwijs gaf.

Onder leiding van Boonzaaijer, die in 1908 door de kerkenraad van Rhenen tot godsdienstonderwijzer werd benoemd, kwam de Hervormde Gemeente in Achterberg tot bloei. In 1908 werd Gerrit A.B. Boonzaaijer de tweede godsdienstonderwijzer in Achterberg. Hij liet uit eigen middelen een woonhuis met vergaderlokaal bouwen. Op een perceel aan de Achterbergsestraatweg (de huidige locatie van de Hervormde Kerk), werd het godsdienstlokaal Eben-Haëzer gebouwd. Kerkvoogden en notabelen van de Hervormde Gemeente in Rhenen besloten in 1918 tot aankoop van het woonhuis met lokaal te Achterberg. Op 2 januari 1924 benoemde de kerkenraad van Rhenen C. van Viegen als godsdienstonderwijzer, en onder zijn leiding kwam de gemeente verder tot bloei. Bijna 36 jaar zou hij in Achterberg werken. Het lokaal werd te klein en in 1928 werd een stuk grond gekocht, om het ‘bestaand godsdienstlokaal te kunnen uitbreiden. Tegen de oostgevel werd een consistoriekamer aangebouwd. In 1930 kreeg architect A.A. van Ommen de opdracht het lokaal, dat inmiddels ‘Bethel’ heette, te verbouwen tot een kerkgebouw.

In 1946 werd de Hervormde Gemeente in Achterberg zelfstandig. Bij die gelegenheid werden de kerkelijke gemeentegrenzen met Rhenen vastgelegd. Op 8 oktober 1953 kreeg hulpprediker Van Viegen de rechten van predikant.

De samenhang van de gemeente werd op de proef gesteld toen in 1973 de kandidaat-predikant Gerard Nijhof naar Achterberg kwam. Na enige tijd ging hij zijn eigen richting en nam daarbij zo’n dertig volgelingen mee. Hij predikte toen in een boerderij aan de Hogesteeg. Deze richting werd de ‘Kerk van Nijhof’ genoemd. Uiteindelijk werd hij geschorst en na zijn uitzetting vertrok Nijhof in 1984.

In 1968 is het gebouw ingrijpend gerenoveerd en in 1990 uitgebreid. In 2009 bleek dat het torentje, dat in 1949 is geplaatst, ernstig was aangetast door boktor en houtworm en restauratie dringend nodig was. Om voor subsidie in aanmerking te komen, werd met positief resultaat een aan- wijzing tot gemeentelijk monument gevraagd. In het torentje werd een uurwerk geplaatst, dat werd aangeboden door de Rabobank. De restauratie kwam tijdig gereed en zo kon hiermee tevens het feit worden gevierd, dat het honderd jaar geleden was dat de Hervormde Gemeente te Achterberg haar eerste kerkdienst hield.

Sinds 2004 behoort de Hervormde Gemeente tot de PKN. Toen in mei 2004 de PKN werd gevormd, heeft een deel van de lidmaten van de Hervormde Gemeente in Achterberg zich afgescheiden onder de nieuwe naam Hersteld Hervormde Gemeente. Deze heeft enige tijd gastvrijheid genoten in de Klompenkerk, heeft de erediensten daarna in een schuur aan de Boslandweg achter het bedrijf van de firma Van Hattum gehouden. Sinds 10 juli 2013 wordt gekerkt in een eigen kerkgebouw aan de Korte Steeg 8.

(Bron: Onink, Piet en Henk Deys (2012), Geloven in Rhenen, Rhenen: Stichting Publicaties Oud Rhenen)

Waar?