Oud Gereformeerde Gemeente

Voor het begin van de ontstaansgeschiedenis van de Oud Gereformeerde Gemeente te Achterberg moeten we terug gaan naar het begin van de negentiende eeuw, naar Willem van Dolderen (1770-1850). In 1839 kocht hij een stuk grond van ruim een hectare in Achterberg, gelegen ten westen van de Zandweg. Hij liet er meteen een 35 meter lange schuur op bouwen. De schuur uit 1839 werd in 1905 afgebroken, de reden is onbekend. Misschien was het inmiddels ruim zestig jaar oude gebouw vervallen of overbodig geworden.
Deze schuur speelt een belangrijke rol in de geschiedenis van de Achterbergse Oud Gereformeerde Gemeente. In de beginjaren van deze geloofsgemeenschap, zo rond 1890, werd hier gekerkt. Het moeten hoofdzakelijk Ledeboerianen geweest zijn, die er hun oefeningen hielden. Voormannen van deze gemeenschap waren Neldus Cornelis de Roder, Jan van Ommeren, zonder beroep te Lienden, en Gerrit van de Garde, bakker te Opheusden. Het drietal besloot zelf een stenen kerkgebouw te stichten, en een van de redenen zal wel geweest zijn dat de schuur moest worden afgebroken. Het college van B&W gaf toestemming tot de bouw; de procedure van bouwvergunningen bestond toen nog niet. Een exacte datum is daarom niet aan te geven, het Kadaster geeft aan 1897, maar blijkens enkele artikelen in de Amerongsche Courant is de opdracht voor het maken van tekeningen al in februari 1890 aan de Rhenense gemeenteopzichter Wilhelmus Bermanus Meijer gegeven. Volgens dezelfde krant had ‘de inwijding van eene kerk der Vereeniging tot vrije godsdienstoefening’ plaats op 28 juni 1890.
De eerdergenoemde drie heren waren aanvankelijk eigenaar van het kerkgebouw, dat niet ver van de oude schuur aan de Boslandweg was gebouwd. Het heeft tot 2016 gestaan aan de Boslandweg 150, op de hoek met de Cuneraweg. In 1900 werd het kerkje verkocht aan Dorcas, Vereeniging tot Evangelisatie te Achterberg, welke in 1899 bij Koninklijk Besluit was goedgekeurd. In 1924 verkocht de vereniging Dorcas het kerkje aan de Nederduitsche Gereformeerde Gemeente te Rhenen (Achterberg).

Het bekende zaalkerkje in Achterberg werd in de volksmond wel aangeduid als het ‘Klompenkerkje’, wat door veel kerkgangers als een geuzennaam wordt beschouwd. Het was opgebouwd uit wit gepleisterde baksteen, voorzien van een zwarte plint.

In het kerkgebouw was in de mobilisatietijd een kantine ondergebracht. Tegen het eind van de oorlog werd deze kerk door de Duitsers gebruikt als munitieopslagplaats.

In 1958 kreeg de kerk vergunning voor het aanbouwen van een consistorie tegen de westelijke gevel. In 1974 moest het te kleine, houten kerkportaal aan de oostzijde worden vernieuwd. Er kwam een forse aanbouw van steen voor in de plaats.

Omdat het witte kerkje te klein werd voor de kerkelijke gemeente is een nieuw kerkgebouw gebouw, direct naast de locatie van het oude gebouw. Het oude kerkgebouw is gesloopt in 2016.

(Bron:  De Oud Gereformeerde Gemeente in Nederland te Achterberg, H.P. Deys, Oud Rhenen, p. 54-58, sept. 2010 / Onink, Piet en Henk Deys (2012), Geloven in Rhenen, Rhenen: Stichting Publicaties Oud Rhenen;
Mobilisatieadressen in Achterberg, in ‘Ergens in Nederland’, H.P. Deys, Oud Rhenen, Themanummer Mobilisatie en evacuatie in Rhenen 1939-1940, p. 23-25, juni 2015)

Waar?