Najaarslezing door Klaas Tammes

Deze avond verzorgt Klaas Tammes sociaal geograaf, docent HAN, gemeenteraadslid en wethouder van Beuningen, burgemeester van Lienden, Heteren en Buren een presentatie onder de titel “De eerste vrouwelijke burgemeester(s) van Nederland”.

Auteur van Dwarsligger van beroep (2018): de biografie van ridder van Rappard, ooit spraakmakend burgemeester van Gorinchem, Een verdwaalde intellectueel (2020): Hans Gruijters, oprichter van D66 en burgemeester van Lelystad. In 2022: De ambtsketen veroverd!

In 1903 maakte premier Abraham Kuyper het wettelijk onmogelijk dat vrouwen burgemeester werden omdat hij vrouwen voor dat ambt ongeschikt vond. In de twintiger jaren volgt dan onder invloed van de eerste vrouwelijke Kamerleden een felle parlementaire strijd tegen vooroordelen die in 1930 gewonnen wordt: vrouwen mogen burgemeester worden. Dan duurt het tot 1946 voordat de eerste vrouw daadwerkelijk tot burgemeester wordt benoemd.

Truus Smulders volgt in Middelbeers haar man op die in een Duits concentratiekamp was overleden omdat hij als burgemeester weigerde met de Duitsers mee te werken. Truus was een heel bijzondere vrouw die bijna 20 jaar de enige vrouwelijke burgemeester van Nederland was. Zij wordt nu nog in Middelbeers geëerd als Ons Mevrouw.

In 1964 worden vrouwelijke burgemeesters benoemd in Leersum en Geldermalsen. Daarna groeide het aantal vrouwelijke burgemeesters langzaam naar nu meer dan 100. (een derde deel). De eerste vrouwelijke burgemeesters waren pioniers, sterke vrouwen in een mannenwereld. Hun verhaal is een verhaal van emancipatie.