Molen Crescendo

In Achterberg heeft een korenmolen gestaan. De naam CRESCENDO stond in sierlijke letters op de baard van de draaibare kap geschilderd. De eerste molen is in 1846 gebouwd. Het was toen ongetwijfeld een houten standerdmolen, dat toen het meest gangbare type was.
Volgens het kadaster is er in 1897 herbouw gepleegd. Gezien het feit, dat de belastbare kadastrale opbrengst van 70 naar 160 gulden steeg, moeten we aannemen dat toen de houten molen werd vervangen door een stenen stellingmolen.
Volgens de overlevering was de molen als stellingmolen aanvankelijk geheel met riet gedekt. Toen de molen in 1909, tijdens een zwaar noodweer, na een blikseminslag, afbrandde, bleef de rieten bekleding op uitdrukkelijk verzoek van de omwonenden na de herbouw achterwege en werd de molen geheel in steen opgebouwd.

Op de molen werd hoofdzakelijk rogge en haver gemalen, en ook wat tarwe, alles uit de omgeving afkomstig. Voorts werd ook hele maïs gemalen, met de boot aangevoerd uit Amerika of Rusland. Hoewel vroeger meestal met wind werd gemalen, bleek een motor (petroleum, later elektrisch) betrouwbaarder en goedkoper te werken, maar vooral ook vlugger.

In de oorlogsjaren werd nog wel op de molen gemalen, maar in een tijd van voedselschaarste was het vaak te opvallend wanneer de molen draaide. Vele boeren kwamen daarom ’s morgens heel vroeg op het bedrijf, waar dan in het geheim hun graan op machinale wijze werd gemalen. Er was in die tijd een Ruston dieselmotor in gebruik. In normale tijden was dit voordeliger dan malen met behulp van wind, maar in de oorlogsjaren was diesolie schaars, en werd maar wat graag met de oude windmolen gemalen.

Op een van de laatste dagen van de Tweede Wereldoorlog werd de molen, als zinloze sabotageactie, op 9 april 1945 door de Duitsers werd opgeblazen. Details ervan zijn niet bekend, omdat Rhenen en Achterberg vanaf oktober 1944 tot mei 1945 geëvacueerd waren. Er zijn, naar moet worden aangenomen, dus geen plaatselijke bewoners als getuigen bij de verwoesting aanwezig geweest. Het moet een enorme explosie zijn geweest, want bij terugkomst van de bevolking trof men in de verre omtrek grote brokken puin van de molenromp aan. De wieken waren op het schoolplein terecht gekomen. Veel glas in de omtrek was kapot gesprongen. De molen vormde een prachtig uitzichtpunt, bekend is bijvoorbeeld dat men vanuit een raampje in de kap, in september 1944 de luchtlandingen van de geallieerden bij Ede goed kon waarnemen. Vermoedelijk hebben de Duitsers dan ook deze uitzichtpost willen ‘ausradieren’, maar het kan evengoed een ‘normale’ SS-actie zijn geweest.

Uit het kadaster blijkt, dat de restanten van de molenvoet in 1946 werden gesloopt. Er is thans geen enkel spoor meer van de molen te vinden.

(Bron: De molen CRESCENDO in Achterberg, dr. H. P. Deys, Oud Rhenen, p. 34-58, sept. 1999)

Waar?